Najskuplji bombarder od 2 milijarde dolara prvi put viđen na Kosovu '99 godine!

 

Nastao u eri hladnog rata, bombarder „B2 Spirit“ osmišljen je sa prevashodnim ciljem da, uz mogućnost da ponese kako konvencionalno tako i nuklearno oružje, probije sovjetsku vazdušnu odbranu. Ipak, nedugo nakon probnog leta tokom 1989. godine, dogodio se pad Berlinskog zida, a potom i okončanje hladnog rata, te B2 nikada nije dobio priliku da pokuša da zađe u ruski vazdušni prostor.

Prva letelica isporučena je tokom 1993. godine vojnoj bazi Vajtman (Whitenan Air Force Base) u Misuriju, gde je i danas u upotrebi, dok se prva upotreba ovog bombardera dogodila tokom rata na Kosovu, 1999. godine.

Kao jedna od najsofisticiranijih letelica, B2 je u mogućnosti da dosegne bilo koju metu, dopuni gorivo u vazduhu i da se potom vrati u bazu. Uz to, nijedan B2 nikad nije izgubljen tokom borbe sa nekom protivničkom letelicom, hvale se Amerikanci.

- Zaista je jedinstven, nikada nijedan avion pre njega nije ovako revolucionarno dizajniran - hvali se Rebeka Grent (Rebecca Grant), stručnjak za vazduhoplovstvo,u izjavi za CNN.

Prvi dizajn
Međutim, konceptualno rešenje aviona bez klasičnog trupa, krila ili bilo kojih drugih izbočina, odavno je poznato u svetu avijacije i seže u doba pre Prvog svetkog rata kada su se u Nemačkoj i Sovjetskom savezu rađale slične ideje.

Pionirski projekti ovog tipa na tlu Amerike vezani su za vazduhoplovnog dizajnera i industrijalca Džeka Nortropa (Jack Northrop) čije su letelice, preteče „letećeg krila“, sa propelerskim motorima, prvi put poletele tokom 1940. godine.

Nortropov rad kulminirao je izradom modela YB-49 tokom 1947. godine, prvom letelicom na mlazni pogon koja je sledila dizajn „letećeg krila.“ Iako je bio daleko ispred svog vremena, projekat je zbog tehničkih poteškoća ubrzo napušten. Ipak, nekoliko decenija kasnije, rad na YB-49 poslužio je kao polazna osnova Nortropu da započne novi projekat koji će dovesti do stvaranja B2 modela. Među sličnostima između ovih letelica iz različitih epoha avijacije, naročito se ističe način na koji izvode napad kao i identične dimenzije raspona krila.

Tehnologija „nevidljivosti“

Model B2, jedan je od tri strateška bombardera koji su u upotrebi u Američkom vojnom vazduhoplovstvu, zajedno sa modelom „Rockwell B-1 Lancer“ kao i čuvenom letelicom iz pedesetih godina prošlog veka, „Boeing B-52 Stratofortress“, koja se od tog doba redovno osavremenjuje.

I dok je B-52 bio zasnovan na ideji o bombarderu koji leti toliko visoko da izmiče domašaju protivvazdušmih projektila, model B-1 pokušao je da primeni potpuno suprotnu taktiku niskog i brzog leta kako bi time otežao mogućnost radaru da ga ispravno locira. Kako, sa jedne strane, nijedna od ovih strategija nije davala željene rezultate a kako je, sa druge strane, rast hladnoratovskih tenzija stvarao potrebu za pouzdanim sredstvom nuklearnog odvraćanja, definisan je cilj stvaranja bombardera sposobnog da nosi atomsko oružje i da istovremeno bude nevidljiv za protivničke vazdušne odbrane.

 

Ono što je delovalo kao san, postalo je realnost tokom 70-ih godina prošlog veka, otkrićem tehnologije „nevidljivosti“ koja letelicu čini neprimetnom pred protivničkim radarima.

- Misija B2, u vremenu kada je nastao, bila je prevashodno da umakne ruskoj vazdušnoj odbrani i to, kako projektilima zemlja-vazduh, tako i njihovim najboljim borbenim avionima, a to je njegova misija i danas: da može da pobegne najboljoj protivvazdušnoj odbrani gde god je to potrebno - kaže Grent.

Kako bi se postigao taj efekat, izrada ovog aviona uključila je različite tehnološke trikove uz pomoć kojih letelica može da se sakrije u prostoru.

- Za početak, tu je njegov oblik, kojim se izbegava detekcija od strane radara - nastavlja Grent.