Svet u 2022: Godina u kojoj je fudbal ostao bez kralja, a Britanija bez kraljice
Godinu za nama obeležile su i tužne vesti o odlascima velikana iz svih životnih sfera.
Godina iza nas donela je čovečanstvu neke lepe, ali i dosta loših stvari.
Pored rata u Ukrajini i globalne energetsko-finansijske krize, svet se u 2022. suočio sa odlaskom brojnih velikana koji su menjali tokove istorije i iz uz čije pesme, filmove i golove su se ljudi radovali.
- Njeno kraljevsko veličanstvo kraljica Elizabeta Druga
- Odlazak Kralja fudbala: Pele - čovek koji je sa loptom umeo sve
Od januara do marta
Dušan Mašić, iskusni novinar sa dugogodišnjom karijerom na BBC-ju u Londonu i Beogradu, preminuo je u 56. godini.
Jedan od osnivača Radija B92, koji je u vreme vlasti Slobodana Miloševića bio jedan od najvažnijih slobodnih medija i često na udaru režima, ostavio je veliki trag na medijsku scenu Srbije.
Mašić je bio jedan od osnivača Nezavisnog udruženja novinara Srbije, Asocijacije nezavisnih elektronskih medija ANEM i autor knjige Talasanje Srbije.
Sidni Poatje, glumac i ugledni humanitarac, diplomata i prvi Afroamerikanac koji je osvojio Oskara za najboljeg glumca preminuo je u 94. godini.
Osvojio je Oskara za film Poljski ljiljani (Lilies of the Field) 1963. godine.
Američki muzičar Majkl Edej, poznatiji kao Mit Louf, preminuo je u 74. godini.
Njegov album Bat Out Of Hell jedan je od najprodavanijih u istoriji muzičke industrije sa 100 miliona primeraka.
Beti Dejvis, američka pevačica i muzičarka, nazvana „kumom fanka", preminula je u 77. godini.
Dejvis je utrla put izvođačima poput Madone i Prinsa sirovom verzijom fank muzike i stihovima koji aludiraju na seksualnost.
Legendarni slovenački i jugoslovenski rok muzičar, kantautor i konceptualni umetnik Marko Brecelj, bivši frontmen rok grupe Buldožer, preminuo je u 71. godini.
Ostaće upamćen kao umetnik koji je uveo performans u popularnu muziku u Jugoslaviji i po raznim humorističnim miniranjima tadašnje festivalsko-šlagerske scene, ali i kompletnog malograđanskog miljea iz kojeg je ona proizašla.
Aleksandar Aki Rahimovski, pevač rok grupe Parni valjak preminuo je u 67. godini.
Parni valjak je tokom osamdesetih godina bio jedna od najpopularnijih grupa u bivšoj Jugoslaviji, a ljubitelji muzike pamte hitove poput Jeseni u meni, Prokleta nedelja, Moja je pjesma lagana, Gledam je dok spava.
U martu je umrla Madlen Olbrajt, prva državna sekretarka u istoriji Amerike.
Dugogodišnja veteranka u spoljnoj politici, Olbrajt je postala američka državna sekretarka 1997. godine dok je predsednik bio Bil Klinton.
Za vreme NATO bombardovanja SRJ 1999, Olbrajt je bila na ovoj funkciji, ali to je samo jedan deo preplitanja njenog karijernog i životnog puta sa Balkanom.
Zbog političkog angažovanja tokom ratova na području bivše Jugoslavije, na Balkanu su je jedni slavili, a drugi oštro kritikovali.
Piter Bogdanović, američki filmski režiser poznat po filmovima kao što su Poslednja bioskopska predstava (The Last Picture Show) i Mesec od papira (Paper Moon), umro je u 82. godini.
Bio je i scenarista, glumac, producent, kritičar i istoričar filma srpskog porekla, iz generacije „holivudskog novog talasa" ili „novog Holivuda" u koji se ubrajaju Vilijam Fridkin, Brajan De Palma, Džordž Lukas, Martin Skorseze, Majkl Čimino, Frensis Ford Kopola.
Monika Viti, koja je glumila u nizu značajnih italijanskih filmova 1960-ih, umrla je u 90. godini.
Viti je bila najpoznatija po radu sa rediteljem Mikelanđelom Antonionijem u filmskim klasicima poput Avantura (L'Avventura) iz 1960-ih, a ta uloga joj je donela nominaciju za nagradu Bafta.
Glumila je i Modesti Blejz 1966. godine u filmu na engleskom jeziku.
Od aprila do juna
Američki glumac Rej Liota preminuo je u 67. godini.
Glumio je sa Robertom de Nirom i Džoom Pešijem filmu koji se naširoko smatra jednim od najboljih filmova 20. veka.
Značajne uloge ostvario je u filmovima Bračna priča, Mafijaški sveci Njuarka, Polje snova, Zemlja policajaca, Beli prah.
Pojedini komadi reditelja Dejana Mijača, koji je 5. aprila preminuo u 87. godini, toliko su veliki da su „potpuno promenili sliku srpskog teatra", rekao je reditelj Gorčin Stojanović.
Kao profesor Fakulteta dramskih umetnosti Mijač je iza sebe ostavio generacije studenata, a kao reditelj bio je zaslužan za gotovo 180 predstava, među kojima je mnogo kultnih.
Legenda jugoslovenskog i balkanskog fudbala Ivica Osim preminuo je u maju u 81. godini u Gracu, gde je živeo poslednjih godina.
Ovaj Sarajlija je proglašen za najboljeg igrača Jugoslavije 1967, a posle igračke nastavio je trenersku karijeru.
Bio je poslednji selektor reprezentacije Jugoslavije, a karijeru završio kao selektor Japana u prvoj deceniji 21 veka.
Direktor i glavni i odgovorni urednik portala Nova, Veselin Simonović preminuo je u 63. godini.
Simonović je bio urednik u redakcijama Borbe, nedeljniku Vreme, a potom dugogodišnji urednik dnevnog lista Blic.
Od jula do septembra
U godini za nama, preminula je kraljica Elizabeta Druga, britanska monarhinja čija je vladavina najduže trajala.
Dugu vladavinu kraljice Elizabete Druge obeležio je njen snažan osećaj dužnosti i rešenost da posveti život tronu i njenom narodu.
Za mnoge je kraljica konstanta u svetu koji se brzo i neprekidno menja - posebno kako britanski uticaj postaje manji, a društvo se menja do neprepoznatljivosti, te i sama monarhija dolazi u pitanje.
U julu prošle godine u 75. godini umro je glumac Branko Cvejić, koji se proslavio po ulozi Baneta Bumbara u seriji Grlom u jagode.
Osim u matičnom JDP-u, igrao je kao gost i u Ateljeu 212 i Zvezdara teatru.
Imao je nekoliko desetina manjih uloga na filmu i televiziji, a gledaoci ga pamte i po ulozi u seriji Siniše Pavića Porodično blago, kao i Žileta u seriji Ulica lipe.
Istaknuti kompozitor, pijanista i producent Kornelije Kovač preminuo je u 81. godini.
Kornelije je komponovao za pozorište, film, televiziju, pisao je pesme za veliki broj izvođača i napisao je tri knjige sa muzičkom tematikom.
Australijska pevačica i glumica Olivija Njutn Džon umrla je u 73. godini.
Publika će je pamtiti po ulozi u filmu Briljantin iz 1978. u kojem joj je partner bio Džon Travolta.
Američki glumac Pol Sorvino, najpoznatiji po ulozi Polija Siserona u mafijaškom klasiku Dobri momci (Goodfellas) iz 1990, preminuo je u 83. godini.
Tokom filmske i TV karijere koja je počela 1970. godine, glumac nominovan za nagradu Toni, bio je najpoznatiji po ulogama policajaca i gangstera.
Američki reper Kulio preminuo je u 59. godini.
Proslavio se hitom Gangsta's Paradise, objavljenim 1995. i ovo je postala jedna od najpopularnijih numera poslednje decenije 20. veka.
Glumac Toni Siriko, najpoznatiji po ulozi mafijaškog saradnika u seriji Porodica Soprano, preminuo je u 79. godini.
Ostaće upamćen po nezaboravnoj roli Polija Volnatsa Goltijerija, mafijaša koji igra ključnu ulogu u lancu organizovanog kriminala u Nju Džerziju.
Džejms Kan, zvezda filmova Kum (The Godfather), Mizeri (Misery) i Elf (Elf), preminuo je u 82. godini.
Igrao je žestoke momke na filmskom platnu: mornare, ragbiste, gangstere i bio je jedan od najprepoznatljivijih filmskih glumaca njegove ere.
Lesli Džordan, glumac i komičar, poznat po ulogama u seriji serijama Vil i Grejs i Američka horor priča poginuo je u automobilskoj nesreći u Los Anđelesu u 67. godini.
Reditelj Žan Lik Godar, jedan od začetnika i značajnijih predstavnika francuskog Novog talasa na filmu, umro je u 91. godini, preneli su francuski mediji.
Godar se predstavio filmom šezdesetih godina, Do poslednjeg daha.
Mihail Gorbačov, poslednji predsednik SSSR-a, umro je u 91. godini kasno uveče 30. avgusta 2022.
On je na vlast u SSSR-u došao 1985, posle čega je otvorio zemlju prema svetu i doneo niz reformi.
Gorbačov, međutim, nije uspeo da spreči raspad SSSR-a.
Srbijanka Turajlić, penzionisana profesorka Univerziteta u Beogradu, preminula je 25. septembra u 77. godini.
Radni vek provela je na Katedri za signale i sisteme Elektrotehničkog fakulteta, ali će ostati upamćena i kao borkinja za demokratiju.
Tokom 1990-ih je bila aktivna članica Narodnog pokreta Otpor, koji je organizovao masovne proteste protiv vlasti tadašnjeg predsednika Slobodana Miloševića.
Od oktobra do decembra
Robi Koltrejn, koji je preminuo u 72. godini, postao je velika međunarodna zvezda kao div Hagrid u filmovima o Hariju Poteru.
Američki glumac Džejms Majlk Tajler, najpoznatiji po ulozi Gantera u seriji Prijatelji, preminuo je u 59. godini.
Autor kultnih i nagrađivanih ostvarenja jugoslovenske i srpske kinematografije Mladomir Puriša Đorđević, preminuo je u 98. godini.
On je prešao put od novinara, preko režisera, do scenariste i pisca, a za njegova dela je dobijao nagrade od Venecije, Moskve do Rio de Žaneira.
Kristin Mekvi, pevačica koja je nastupala sa bendom Flitvud Mek i napisala neke od najpoznatijih hitova ove grupe, preminula je u 79. godini
Britanska kantautorka napisala je hitove Little Lies, Everywhere, Don't Stop, Say You Love Me i Songbird.
Srpsko-portugalski pisac i prevodilac Dejan Tiago Stanković preminuo je u 58. godini u Lisabonu.
Kolege će ga pamtiti kao „neku vrstu književnog fenomena", a prijatelji po duhovitosti, visprenom cinizmu i odanosti.
Jedan od najvoljenih muzičara na Balkanu, Masimo Savić preminuo je u 60. godini u Zagrebu.
Siniša Mihajlović, nekadašnji igrač Crvenoj zvezdi, Lacija, Intera i reprezentacije Jugoslavije, preminuo je u 53. godini posle duge i teške bolesti u bolnici u Rimu.
Bio je poznat po razornom udarcu levom nogom, podignutoj kragni na dresu, čvrstoj igri i burnom temperamentu, kao i jedan od najpoznatijih izvođača slobodnih udaraca u istoriji fudbala.
https://twitter.com/crvenazvezda_en/status/1603757164396412929?s=20&t=NshAFqX5IJa9NOoCKOPm_w
Krajem prošle godine umro je i jedan od najboljih fudbalera u istoriji fudbala Edson Arantes do Nasimento Pele preminuo je u 83. godini posle borbe sa rakom debelog creva.
Maksi Džez, pevač britanske dens grupe Fejtles, umro je u 65. godini.
Muzičar i di-džej, čije je pravo ime Maksvel Frajser, bio je ključan član grupe najpoznatije po klupskom klasiku Insomnija.
Glumica Kirsti Eli, najpoznatija po ulozi u humorističkoj seriji Kafić uzdravlje iz 80-ih i 90-ih, preminula od raka u 71. godini.
Glumila je u filmova Zvezdane staze 2: Kanov gnev, Umreti od lepote i serijalu Gle ko to govori.
Miodrag Ješić, nekadašnji fudbaler i trener Partizana, poginuo je u saobraćajnoj nesreći blizu Rume u 64. godini
Ješić je osam puta nosio dres reprezentacije Jugoslavije, a od 1980. do 1985. godine je igrao za Partizan.
Latinka Perović, istoričarka i nekadašnja jugoslovenska političarka, preminula je u 90. godini u Beogradu.
Četiri godine je bila sekretarka Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije, posle čega je 1972. smenjena zajedno sa saradnicima Markom Nikezićem i Mirkom Tepavcem u takozvanoj „čistki srpskih liberala" koju je sproveo Josip Broz Tito, jugoslovenski lider.
Modna kreatorka Vivijen Vestvud preminula je u 82. godini.
Vestvud je svetsku slavu stekla zahvaljujući pank i novotalasnom stilu tokom sedamdesetih godina 20. veka.
Takav stil doneo joj je priliku da oblači neka od najvećih imena modne industrije.
Pratite nas na Fejsbuku, Tviteru i Vajberu. Ako imate predlog teme za nas, javite se na bbcnasrpskom@bbc.co.uk
(BBC News, 01.03.2023)
