Srbija, arhitektura i požar: Šta je Staro zdanje i kako je postalo simbol grada
Staro zdanje u Aranđelovcu, simbol je ovog grada, i nezamislivo je stanovnicima da je ova zgrada puštena da propada.
Aranđelovčani su sa tugom posmatrali kako vatra guta jedan od simbola grada koji datira iz 19. veka.
Staro zdanje, nekadašnji hotel i nezaobilazna scenografija za maturske fotografije aranđelovačkih učenika, umalo je nestalo u plamenu u utorak, 22. marta
„Staro zdanje, sa parkom oko njega, jeste nešto najlepše što smo imali u gradu, to je bilo mesto po kome su Aranđelovac svi prepoznavali", kaže Gordana Stanimirović iz Aranđelovca za BBC na srpskom.
Vatrogasci iz Aranđelovca, Topole i Kragujevca ugasili su vatru koja je zahvatila krov i desno krilo nešto posle ponoći, prenosi RTV Šumadija.
- Zaostavština Velike škole u Srbiji - „motor razvoja države i društva“
- Miša Anastasijević - podunavski Rotšild, dobrotvor i pomalo političar
- Kviz: Koliko znate o spomeniku knezu Mihailu u Beogradu
Uzrok požara za sada nije poznat.
Predsednik opštine Aranđelovac Bojan Radović kratko je rekao novinarima: „Zar ne vidite da je požar podmetnut?", prenosi Televizija N1.
Radović nije detaljnije komentarisao ovu tvrdnju.
U odvojenoj izjavi za RTV Šumadija, Radović kaže da smatra da je ljudski faktor uzrok požara jer je struja u objektu davno isključena.
Dodaje da to neće poremetiti planove o rekonstrukciji simbola grada.
Istorija zdanja
Aranđelovac, grad u Šumadiji na 70 kilometara južno od Beograda, poznato je banjsko lečilište.
Tokom druge polovine 19. veka, Bukovička banja, današnji Aranđelovac, bila je banja u koju je država najviše ulagala, navodi Zorica Petrović, viša kustostkinja i istoričarka iz Narodnog muzeja Aranđelovca, za BBC na srpskom.
Kao mesto za lečenje bio je poznat i za vreme kneza Mihaila Obrenovića.
Posle njegovog boravka 1865. godine u ovoj banji, dolazi do ideje da se izgradi hotel.
„Knez Mihailo je primetio da banjski gosti koji su došli u potrazi za lekom nemaju gde da prenoće, već spavaju ispod drveća i venjaka koji su sami napravili.
„Po povratku za Beograd, urgirao je kod državnog saveta da se obezbede sredstva koja su odobrena i 1868. je počela izgradnja Zdanja", kaže istoričarka.
- Petar Prvi Karađorđević - mondenska mladost, kraljevska starost
- Neizvesna budućnost Kolarčeve zadužbine u Beogradu pred 88. rođendan
Arhitekta Kosta Šreplović projektovao je ovu zgradu, a tada je bila druga po veličini u Srbiji.
Na vrhu liste bilo je Kapetan-Mišino zdanje u Beogradu, delo češkog i srpskog arhitekte Jana Nevolea, učitelja Koste Šreplovića.
Osim kao hotel, Staro zdanje je kroz istoriju bilo i bolnica za vreme ratova, navodi Zorica Petrović.
„Pretpostavka je da se prilikom izgradnje Zdanja na umu imala i ta rezervna vojna bolnica, posebno što je to bilo vreme kada se spremalo za rat sa Turcima", navodi Petrović.
Staro zdanje se posle Drugog svetskog rata nalazilo na grbu opštine, kaže ona.
Objekat nije bio važan samo za stanovnike ovog šumadijskog grada, već je bio i mondensko izletište za stanovnike prestonice Srbije.
„Vozovi su 1907. godine iz Beograda kretali ujutru, a popodne vraćali u Beograd.
„Pored Košutnjaka i Kijeva, Bukovička banja (centralni deo Aranđelovca) postala je još jedno izletište imućnih Beograđana", navodi istoričarka.
Godine propadanja Starog zdanja
Iako simbol Aranđelovca, Staro zdanje je rekonstruisano tek 1971. godine, kaže Petrović.
„Još tokom pedesetih godina prošlog veka štampa je pisala o jako lošem stanju zdanja", dodaje ona.
Posle nekoliko neuspelih privatizacija hotela, 2019. godine vraćen je u vlasništvo Opštine Aranđelovac, pisala je Politika.
Staro zdanje je, kao sastavni deo Parka Bukovičke banje, zaštićeno kao kulturno-istorijska celina.
„Lično mislim da bi trebalo da bude zaštićeno na nekom višem nivou - velikog ili izuzetnog značaja, ali se to nije desilo", ističe istoričarka iz Aranđelovca.
Stanovnici grada kažu da objekat godinama propada.
Gordana Stanimirović se plaši šta će biti sa simbolom njenog grada na kraju.
„Staro zdanje teško da mogu da dovedu u red i plašim se da ga više neće biti", dodaje ova Aranđelovčanka.
Pogledajte video: Kako je zbog virusa korona i ljubavi prema Titu penzioner iz Čačka otvorio muzej
Pratite nas na Fejsbuku, Tviteru i Vajberu. Ako imate predlog teme za nas, javite se na bbcnasrpskom@bbc.co.uk
(BBC News, 03.23.2022)
