Amerika oduzima državljanstvo stražaru zloglasnog logora u Bosni u kojem su mučeni i ubijani Srbi

Ministarstvo pravde SAD pokrenulo je građansku parnicu protiv čoveka optuženog da je bosanski ratni zločinac kako bi mu se oduzelo državljanstvo.

Tokom procesa imigracije i prijavljivanja za vizu u SAD, Kemal Mrndžić je prikrio da je bio čuvar u ozloglašenom bosanskom logoru Čelebići, gde su počinjeni zločini nad Srbima, saopštilo je Ministarstvo.

Tribunal UN za ratne zločine utvrdio je da su ljudi zatvoreni u logoru tokom rata ubijani u Bosni i Hercegovini (BiH), mučeni, seksualno zlostavljani, pretučeni i podvrgnuti okrutnom i nehumanom postupanju.

Administracija predsednika SAD Donalda Trampa ne dozvoljava ljudima koji „progone druge da koriste blagodeti utočišta u SAD“, rekao je zvaničnik Ministarstva pravde Bret Šumate.

Pomoćnik državnog tužioca je dodao da je sudski slučaj pokazao vrednost koju američka vlada pridaje „integritetu procesa naturalizacije“.

U oktobru 2024. porota je proglasila Mrndžića je krivim po nekoliko tačaka optužnice za krivičnu prevaru i lažno predstavljanje u vezi sa njegovim zahtevom za američki pasoš i potvrdu o naturalizaciji.

Nije otkrio imigracionim vlastima prirodu i vreme njegove vojne službe, niti da je „progonio bosansko-srpske zatvorenike kao zatvorski čuvar“, saopštilo je Ministarstvo pravde.

Mrndžić je u januaru 2025. godine osuđen na više od pet godina zatvora.

Kemal Mrndžić 'Kemo' stigao je u Ameriku kao izbeglica iz Bosne i Hercegovine.

Četvrt veka je živeo povučeno u predgrađu Bostona, sve dok 2023. nije uhapšen pod sumnjom da je tokom rata bio čuvar zloglasnog logora Čelebićima u kojem su mučeni zarobljeni Srbi.

Američki sud u Boston ga je potom proglasio krivim zbog 25-godišnjeg prikrivanja i davanja lažnog iskaza nadležnim organima kako bi dobio status izbeglice, a kasnije i državljanstvo Sjedinjenih Američkih Država, saopštilo je američko Ministarstvo pravde.

Logor Čelebići u blizini Konjica postojao je osam meseci 1992. godine, tokom kojih su snage bosanskih Hrvata i muslimana (Bošnjaka) počinile najteže zločine nad srpskim zatočenicima, poput ubistava, mučenja i silovanja.

Međunarodni krivični sud u Hagu je 1998. osudio trojicu optuženih - dva muslimana i jednog Hrvata - na višegodišnje kazne zatvora zbog tih zločina.

Stotine srpskih civila, uglavnom muškaraca, ali i žena koje su pretrpele silovanje, bilo je zatočeno u logoru od aprila do decembra 1992. godine.

Srbi koji su bili u logoru svedočili su da su mesecima držani u neosvetljenom tunelu bez vazduha, da su se skoro ugušili pošto su satima bili zatvoreni u šahtovima, a da su ih stražari danju i noću tukli bejzbol palicama, motkama i kundacima pušaka.

Ispričali su i da su prisustvovali ubistvima, seksualnom zlostavljanju, kao i da su jednom zatočeniku stražari palili jezik usijanom oštricom noža, a drugog vezivali kablom.

Jedan od preživelih je rekao kako su pretučenom 70-godišnjem zatvoreniku stražari zakačili vojnu značku na čelo dok je umirao.

Svedočili su o nehumanim uslovima u kojima su držani mesecima, spavali su na betonu, a dobijali su samo krišku hleba dnevno.

Tribunal Ujedinjenih nacija istražio je zločine počinjene u Čelebićima i osudio dvojicu komandanata logora i jednog čuvara koji se posebno sadistički ophodio prema zarobljenicima.

Mrndžić je 1996. godine ispitivan, ali optužnica protiv njega nije podignuta.

Mrndžić je kasnije uspeo da napusti Bosnu i da se prijavi kao izbeglica u Sjedinjenim Američkim Državama, na osnovu izmišljene priče.

Kada je podnosio zahtev za izbeglički status, tvrdio je da je pobegao u Hrvatsku nakon što su ga srpske snage uhvatile, ispitivale i zlostavljale.

Tvrdio je da nije mogao da se vrati kući iz straha od budućeg progona.

Na suđenju u Americi, utvrđeno je da je Mrndžić, zahvaljujući ličnom iskustvu progonitelja, smislio lažnu priču da je bio proganjan.

Primljen je u SAD kao izbeglica 1999, a državljanstvo je dobio 2009. godine.

Živeo je povučeno u mirnom predgrađu Bostona sve dok ga u maju 2023. nisu uhapsili agenti američkog Ministarstva za unutrašnju bezbednost.

Krvati rat u bivšoj Jugoslaviji usledio je posle raspada zemlje početkom 1990-ih.

Logorom Čelebići su upravljale snage Armije BiH i Hrvata u Bosni, takođe odgovorne za široko rasprostranjena ubistva u područjima koja su kontrolisale.

Jedna od prvih optužnica Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju i drugo po redu suđenje za zločine u bivoj Jugoslaviji bilo je upravo za stradanje srpskih žrtava.

Za zločine u logoru Čelebići u opštini Konjic u centralnoj Bosni odgovarali su komandant logora Zdravko Mucić, njegov zamenik i kasnije komandant logora Hazim Delić, čuvar Esad Landžo, i komandant bosanske vojske Zejnil Delalić koji je bio koordinator snaga bosanskih muslimana i bosanskih Hrvata na području Konjica, piše na sajtu suda.

Sudije Međunarodnog suda su van svake sumnje da utvrdile da su u srpske žrtve prebijane, mučene, silovane i ubijane u logoru Čelebići.

Međunarodni Crveni krst registrovao je više od 400 ljudi koji su stradali u ovom logoru.

Tokom rata u Bosni bilo je više od 650 logora i zatočeničkih objekata

Rat u Bosni i Hercegovini prestao je potpisivanjem Dejtonskog mirovnog sporazuma, postignutog uz posredovanje SAD, 14. decembra 1995. godine.

BBC na srpskom je od sada i na Jutjubu, pratite nas OVDE.

Pratite nas na Fejsbuku, Tviteru, Instagramu i Vajberu. Ako imate predlog teme za nas, javite se na bbcnasrpskom@bbc.co.uk

• Kad je zaista počeo rat u Bosni i Hercegovini
• Dejtonski sporazum okončao rat u Bosni, pa prerastao u 'ludačku košulju'
• Oslobađanje Nasera Orića ponovo podelilo Bosnu
• U Americi osuđen bivši stražar u logoru Čelebići gde su žrtve bili Srbi
• Heroji koji su prkosili ratu - zašto decenijama kasnije o njima i dalje malo znamo
• Napad na Petrovačkoj cesti: Epizoda 'Oluje' koja još čeka odgovore

(BBC News, 12.20.2025)